Vào sáng sớm ngày 3/4/2025 theo giờ Việt Nam, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký ban hành sắc lệnh áp thuế nhập khẩu đối ứng trên phạm vi toàn cầu đối với nhiều nền kinh tế. Tuy nhiên, các mặt hàng ô tô và phụ tùng ô tô nhập khẩu vào Mỹ không bị áp mức thuế đối ứng này, do đã nằm trong diện chịu thuế bổ sung theo Mục 232 của Đạo luật Mở rộng Thương mại năm 1962. Quy định liên quan được công bố trong Tuyên bố số 10908 vào ngày 26/3 vừa qua.
Tất cả các xe nhập khẩu vào Mỹ đều chịu mức thuế nhập khẩu 25%. Ảnh: 10TV
Theo Công báo liên bang Mỹ, kể từ ngày 2/4, tất cả các loại ô tô và xe tải nhẹ nhập khẩu vào Mỹ sẽ chịu mức thuế 25%. Đối với linh kiện ô tô, mức thuế tương tự sẽ được áp dụng từ ngày 3/5. Đây là mức tăng đáng kể, gấp từ 10 đến 25 lần so với mức thuế hiện tại mà Mỹ đang áp dụng đối với Liên minh châu Âu và Nhật Bản (2,5%), cũng như Hàn Quốc (0%).
Trao đổi với VietNamNet, ông Đào Công Quyết – Trưởng Tiểu ban Truyền thông của Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) – cho biết phần lớn các thành viên của VAMA tập trung sản xuất để phục vụ thị trường nội địa và xuất khẩu sang một số quốc gia trong khu vực Đông Nam Á. Vì vậy, chính sách thuế nhập khẩu mới của Mỹ không gây tác động đáng kể đến các doanh nghiệp ô tô tại Việt Nam.
Liên quan đến những doanh nghiệp lớn như Thaco, Honda và Ford mà VIS Rating từng đề cập, ông Quyết cho biết: Ford và Honda hiện không xuất khẩu ô tô hoặc phụ tùng sang thị trường Mỹ; Thaco có xuất khẩu một số mẫu xe và linh kiện sang Mỹ nhưng số lượng còn hạn chế.
Dù không chịu tác động trực tiếp, ông Quyết đánh giá chính sách thuế mới của Mỹ có thể ảnh hưởng gián tiếp thông qua chuỗi cung ứng toàn cầu, trong đó Việt Nam là một mắt xích. Khi thuế nhập khẩu vào Mỹ tăng cao, lượng xe nhập khẩu vào thị trường này có thể sụt giảm, buộc các nhà sản xuất ô tô quốc tế phải chuyển hướng xuất khẩu sang những thị trường khác, trong đó có thể bao gồm Việt Nam.
Theo nhận định của một số chuyên gia có nhiều năm theo dõi thị trường ô tô, nếu không có chính sách kiểm soát phù hợp, ngành sản xuất và lắp ráp ô tô trong nước có nguy cơ gặp khó khăn trong việc duy trì đà tăng trưởng, thậm chí có thể chịu áp lực cạnh tranh lớn khi có sự dịch chuyển về dòng xe nhập khẩu do thay đổi chính sách thuế toàn cầu.
Các hãng xe tại Việt Nam sẽ chịu ảnh hưởng gián tiếp từ các chính sách thuế nhập khẩu mới của Mỹ. Ảnh: Hoàng Hiệp
Những lo ngại về làn sóng cạnh tranh từ xe nhập khẩu là hoàn toàn có cơ sở, đặc biệt trong bối cảnh thuế nhập khẩu ô tô của Việt Nam đang từng bước giảm theo các cam kết quốc tế. Cụ thể, theo Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu (EVFTA), kể từ ngày 1/1/2025, thuế nhập khẩu ô tô nguyên chiếc từ các nước EU như Đức, Pháp, Italia, CH Séc… sẽ giảm từ mức 39%–42,5% xuống còn 31,2%–35,4%.
Song song đó, theo biểu thuế của Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), mức thuế nhập khẩu ô tô nguyên chiếc từ các nước thành viên như Mỹ, Nhật Bản, Anh… cũng sẽ giảm từ 42% xuống còn 35%, bắt đầu từ ngày 1/1/2025.
Việc cắt giảm thuế quan này đang mở rộng cánh cửa cho ô tô nhập khẩu vào thị trường Việt Nam. Trong khi đó, các quốc gia ASEAN như Thái Lan và Indonesia – nơi có ngành công nghiệp ô tô phát triển mạnh – cũng có thể chuyển hướng xuất khẩu sang Việt Nam nếu bị hạn chế tiếp cận thị trường Mỹ, từ đó gia tăng áp lực cạnh tranh lên ngành ô tô trong nước.
Không chỉ ngành ô tô, nhiều lĩnh vực xuất khẩu khác cũng đối mặt với thách thức lớn khi Mỹ áp dụng mức thuế đối ứng lên tới 46% đối với hàng hóa từ Việt Nam. Các ngành như dệt may, da giày, điện tử, đồ nội thất, sản phẩm gỗ, nông sản và thủy sản đều có thể chịu ảnh hưởng nặng nề.
Ông Đào Công Quyết nhận định: “Chính sách thuế mới từ phía Mỹ có thể gây tác động tiêu cực lên nền kinh tế nói chung. Khi chi phí hàng hóa tăng, người tiêu dùng có xu hướng thắt chặt chi tiêu, thậm chí trì hoãn các quyết định mua sắm lớn như ô tô, từ đó ảnh hưởng trực tiếp tới doanh số của toàn ngành.”
Trước diễn biến phức tạp, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã triệu tập các cuộc họp khẩn cấp với các bộ, ngành liên quan nhằm đánh giá tác động của chính sách thuế mới từ Mỹ, đồng thời nghiên cứu các giải pháp ứng phó để duy trì đà tăng trưởng kinh tế.
Trong bối cảnh đó, các doanh nghiệp sản xuất và lắp ráp ô tô tại Việt Nam cần theo dõi sát sao các diễn biến thương mại quốc tế, chủ động điều chỉnh chiến lược kinh doanh nhằm thích ứng linh hoạt với những thay đổi của thị trường toàn cầu.
